4721 sayılı Türk Medeni kanunun düzenlediği
Genel boşanma sebepleri;
Evlilik birliğinin temelinden sarsılması (TMK.m.166 f.1-2),
Anlaşmalı boşanma (TMK.m.166 f.3)
Eylemli ayrılık sebebi ile boşanma (TMK.m.166 f.4)
Özel boşanma sebepleri;
Zina (aldatma) nedeniyle boşanma davası (TMK m. 161) ,
Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış nedenleri ile boşanma davası (TMK m. 162),
Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme sebepleri ile boşanma davası (TMK m. 163),
Terk Sebebiyle boşanma davası (TMK m. 164),
Akıl Hastalığı sebebiyle boşanma davası (TMK m. 165) şeklinde sıralanmıştır.
Çekişmeli boşanma davası taraflar arasında boşanmada hangi tarafın kusurlu olduğu, nafaka, velayet, maddi ve manevi tazminat, ev eşyalarının paylaşımı vb. gibi konularda çekişmenin yaşandığı bir dava türüdür. Bahsedilen konuların herhangi birinde ya da birkaçında anlaşılamıyor olması halinde taraflar açısından artık bir çekişme söz konusu olacaktır. Çekişmeli boşanma davası, genel veya özel boşanma sebepleri olmak üzere iki kategorik sebebe dayanılarak da açılabilir.
Anlaşmalı boşanma davası, Türk Medeni Kanununu düzenlendiği genel boşanma sebepleri içindedir, aynı zamanda mutlak boşanma sebebidir. TMK.m.161-165 maddeleri beş adet özel boşanma sebebi saymıştır. Özel boşanma sebepleri kanunda sınırlı sayıda belirlenmiştir. Bu boşanma nedenlerinden birine dayalı olarak açılan boşanma davasında bu olgunun ispatlanması gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma davası, her iki tarafın boşanmanın tüm sonuçları hakkında özgür iradeleriyle anlaşarak evlilik birliğini sona erdirmek üzere açtığı boşanma davasıdır.
Anlaşmalı boşanma davasının şartları şu şekilde sıralanabilir;
Tarafların boşanmayı birlikte talep etmeleri yahut bir eşin açtığı boşanma davasını diğer eşin kabul etmesi
Hâkimin eşleri bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi
Evlilik birliğinin en az bir yıl sürmüş olması
Hâkimin boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu konularında eşlerce kabul edilecek anlaşmayı uygun bulması gerekmektedir.
Genel boşanma sebeplerinden birini teşkil eden anlaşmalı boşanmanın, mahiyeti itibari ile teknik anlamda boşanma kavramından ayrı tutulması gerektiği açıktır. Anlaşmalı boşanmada, eşlerin evlilik birliğini sona erdirme iradeleri daha ön planda olup; eşler, belli şartların varlığı halinde oldukça kısa sürede, esnek ve mümkün olduğu kadar az giderle boşanabilmektedirler. Dolayısıyla anlaşmalı boşanmanın, eşler, çocuklar ve diğer ilgililer bakımından psikolojik bir boyutunun da olduğu söylenebilir.
Anlaşmalı boşanmanın doğal hukuki sonucu olarak evlilik birliği son bulmakta ve ilgililerin eş sıfatı ortadan kalkmaktadır. Boşanmanın zorunlu mali sonuçları olan yoksulluk nafakası, maddi-manevi tazminat talepleri ile çocuklarla ilgili talepler karara bağlanır. Mal rejiminin tasfiyesi, çocukların üçüncü kişilerle ilişkileri gibi konular ise anlaşmalı boşanmanın zorunlu olmayan sonuçlarıdır; protokolde yer verilmeleri halinde talep edilmeleri ve karara bağlanmaları mümkündür.
Çekişmeli ve Anlaşmalı boşanma davasında yargılama, aşağıdaki kurallar saklı kalmak üzere Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa tâbidir (TMK m.184):
Hâkim, boşanma veya ayrılık davasının dayandığı olguların varlığına vicdanen kanaat getirmedikçe, bunları ispatlanmış sayamaz.
Hâkim, bu olgular hakkında gerek re’sen, gerek istem üzerine taraflara yemin öneremez.
Tarafların bu konudaki her türlü ikrarları hâkimi bağlamaz.
Hâkim, kanıtları serbestçe takdir eder.
Boşanma veya ayrılığın fer’î sonuçlarına ilişkin anlaşmalar, hâkim tarafından onaylanmadıkça geçerli olmaz.
Hâkim, taraflardan birinin istemi üzerine duruşmanın gizli yapılmasına karar verebilir.
Anlaşmalı boşanma yönünde oluşan karar kesinleşinceye kadar eşlerin bu yöndeki diğer bir ifadeyle gerek boşanmanın mali sonuçları, gerekse çocukların durumu hususunda kabul edilen düzenlemeleri kapsayan irade beyanından dönmesini engelleyici yasal bir hüküm bulunmamaktadır. Bu halde anlaşmalı boşanma davasının “Çekişmeli boşanmaya” (TMK m. 166/1-2) dönmesi söz konusudur.
Türk Medeni Kanunu’nun 166/1. maddesi uyarınca çekişmeli boşanma davası açılmış olsa bile dava devam ederken taraflarca tüm sonuçlar üzerine anlaşmaları halinde dava dosyasına protokol düzenlenerek, çekişmeli boşanma davası, anlaşmalı boşanma davasına çevrilebilir.
Comments