Ceza mahkemelerinin görev tanımları 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkında Kanun'nda Sulh Ceza Hakimliği, Asliye Ceza Mahkemesi ve Ağır Ceza Mahkemeleri ile özel kanunlarla kurulan diğer ceza mahkemeler şeklinde tanımlanmıştır. Mahkemelerin görevlerinin belirlenmesinde ağırlaştırıcı veya hafifletici nedenler gözetilmeksizin kanunda yer alan suçun cezasının üst sınırı göz önünde bulundurulur.
SULH CEZA HAKİMLİĞİ
Kanunların ayrıca görevli kıldığı hâller saklı kalmak üzere, yürütülen soruşturmalarda hâkim tarafından verilmesi gerekli kararları almak, işleri yapmak ve bunlara karşı yapılan itirazları incelemek amacıyla sulh ceza hâkimliği kurulmuştur.
İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde birden fazla sulh ceza hâkimliği kurulabilir. Bu durumda sulh ceza hâkimlikleri numaralandırılır. Müstakilen sulh ceza hâkimliğinde görevlendirilen hâkimler, adli yargı adalet komisyonlarınca başka mahkemelerde veya işlerde görevlendirilemez.
Sulh ceza hâkimliği tek hakimlidir. Bir yazı işleri müdürü ile yeteri kadar personel bulunur. Sulh ceza hâkimliği, her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca kurulur. Sulh ceza hâkimliği bulundukları il veya ilçenin adı ile anılır. Sulh ceza hâkimliğinin yargı çevresi, bulundukları il merkezi ve ilçeler ile bunlara adli yönden bağlanan ilçelerin idari sınırlarıdır. Ağır ceza mahkemeleri ile büyükşehir belediyesi bulunan illerde, büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki il ve ilçenin adı ile anılan sulh ceza hâkimliğinin yargı çevresi, il veya ilçe sınırlarına bakılmaksızın Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Kurulunca belirlenir.
Coğrafi durum ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak bir sulh ceza hâkimliğinin kaldırılmasına veya yargı çevresinin değiştirilmesine, Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir.
Sulh Ceza Hakimliği, Gözlem altına alma kararı, Moleküler genetik inceleme kararı, Tutuklama kararı ve Tutuklamaya itirazın incelenmesi kararı, Adli arama kararı, Önleme araması kararı (PVSK m.9/1), El koyma kararı, Adli kontrol kararı, Müdafiinin dosya inceleme yetkisinin kısıtlanması kararı ve Sulh ceza hâkimliklerince verilen kararları, Cumhuriyet savcılığı tarafından verilen Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararlarını ve Cumhuriyet savcılarınca verilen kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin kararları itiraz mercii olarak incelemekle de görevlidir.
ASLİYE CEZA MAHKEMESİ
Kanunların ayrıca görevli kıldığı hâller saklı kalmak üzere, sulh ceza hâkimliği ve ağır ceza mahkemelerinin görevleri dışında kalan dava ve işlere asliye ceza mahkemelerince bakılır. İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde birden fazla asliye ceza mahkemesi kurulabilir. Bu durumda asliye ceza mahkemeleri numaralandırılır.
Asliye ceza mahkemeleri tek hâkimlidir. Örnek suçlar olarak Taksirle yaralama suçu, Kasten yaralama suçu, Şantaj suçu, Tehdit suçu, Hakaret suçu, Özel belgelerde sahtecilik suçu, Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, Kişilerin huzur ve sükutunu bozma suçu, Bilişim sistemine girme suçu, Bilişim sistemine müdahale suçu, Cinsel taciz suçu, Konut dokunulmazlığının ihlali, Görevi yaptırmamak için direnme suçu, Haberleşme gizliliğinin ihlali, Halkı kin ve düşmanlığa tahrik ya da aşağılama, Fuhuş suçu, Güveni kötüye kullanma suçu, Özel belgede sahtecilik suçu, Yasadışı bahis suçu, Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçu gösterilebilir.
AĞIR CEZA MAHKEMESİ
Ağır ceza mahkemesinde bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur. Bu mahkemeler bir başkan ve iki üye ile toplanır. Özel kanunlarla kurulan diğer ceza mahkemelerinin kuruluşuna ilişkin hükümler saklıdır.
Kanunların ayrıca görevli kıldığı hâller saklı kalmak üzere, Türk Ceza Kanununda yer alan yağma, irtikâp, resmî belgede sahtecilik, nitelikli dolandırıcılık, hileli iflâs suçları, Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısmının Dört, Beş, Altı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar (318, 319, 324, 325 ve 332 nci maddeler hariç)
- Devlet sırlarına karşı işlenen suçlar ve casusluk suçları
- Devletin egemenliğine ve devletin organlarının saygınlığına karşı işlenen suçlar
- Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı işlenen suçlar
- Milli savunmaya karşı işlenen suçlar
12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun kapsamına giren yasadışı örgüt üyeliği ve siyasi suçlar, ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlere bakmakla ağır ceza mahkemeleri görevlidir. Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay'ın yargılayacağı kişilere ilişkin hükümler, askerî mahkemelerin görevlerine ilişkin hükümler ile çocuklara özgü kovuşturma hükümleri saklıdır.
Ağır Ceza Mahkemesinin soruşturma aşamasındaki görevleri ise şunlardır:
- Şüphelilerin veya sanıkların teknik araçlarla takip edilmesi ve izlenmesi görevini yürütür.
- Sanıkların taşınmazlarına, alacaklara ve çeşitli haklara tedbir olarak el koyabilir.
- Gizli bir soruşturmacı görevlendirerek tahkikat yaptırabilir.
- Cumhuriyet savcılıkları arasındaki yetki uyuşmazlıklarını çözmesinde görev alır.
- Telekomünikasyon yoluyla iletişim kanallarının dinlenmesi, kayda alınması ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi görevini üstlenir.
תגובות