Soybağının kurulması davaları üç başlık altında incelenir:
· Nesebin reddi Davaları
· Tanıma Davaları
· Babalık Davaları
Nesebin Reddi Davası
Bu dava çocuk ile baba arasında kurulan bağın gerçek olmadığı iddia edilen davalardır. Çocuk evlilik birliği içerisinde doğarsa koca baba kabul edilir ancak babanın biyolojik baba olmadığı iddia edilebilir. Türk Medeni Kanunu’nda baba ve çocuk bu davayı açabilirler. Mahkeme nesebin reddi talebini kabul ederse çocuğun hukuki babası olarak kayıtlı kişinin babalığı sona erer ve çocuk nesepsiz bir çocuk durumuna gelir.
Baba, çocuğun doğumundan 1 yıl içinde dava açmalıdır. Babanın öğrenmesine engel bir durum var ise öğrendikten sonra 1 yıl içinde dava açma hakkı vardır. Çocuk ise ergin olduktan sonra 1 yıl içinde dava açma hakkına sahiptir. Dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hâllerinde kocanın altsoyu, anası, babası veya baba olduğunu iddia eden kişi, doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açabilir.
Tanıma Davası
Bu dava, bir erkeğin bir çocuğu hukuki olarak kendi çocuğu olduğunu kabul ve beyan etmesi üzerine açılır. Genel olarak evlilik dışında doğan çocuklar için açılan bir davadır. Tanıma beyanı nüfus müdürlüğüne, notere veya mahkemeye başvurularak yapılabilir. Ayrıca, resmî senet ve vasiyetname ile de tanıma beyanı yapılabilir. Tanıma beyanının kabulü durumunda, çocuk baba tarafından beyanı oluşturan kişiye bağlanır ve miras ya da nafaka gibi haklarından yararlanabilir. Bir erkek ile bir çocuk arasında tanıma yapılabilmesi ve bunun geçerli olabilmesi için çocuğun herhangi bir erkeğe soy bağı ile bağlı olmaması şarttır.
Tanıyanın dava hakkı, iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımanın üzerinden beş yıl geçmekle düşer. İlgililerin dava hakkı, davacının tanımayı ve tanıyanın çocuğun babası olamayacağını öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımanın üzerinden beş yıl geçmekle düşer. Çocuğun dava hakkı, ergin olmasından başlayarak bir yıl geçmekle düşer. Yukarıdaki süreler geçtiği hâlde gecikmeyi haklı kılan sebep varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.
Babalık Davası
Bu dava genellikle çocuğun biyolojik babasının tespit edilmesi amacıyla açılan bir davadır. Bir kadının, bir erkeğin çocuğunun babası olmasını iddia etmesi üzerine açılır. Özellikle evlilik dışında doğan çocuklar açısından önemli bir davadır. Çocuğun annesi veya çocuğun kendisi davayı açabilir. Bu dava çocuğun nesebinin belirlenmesi ve kamu düzeni için önem taşır. Mahkeme iddiayı kabul ettiği durumda çocuk ile erkek arasında soy bağı kurulmuş olur ve haklardan yararlanabilir.
Dava çocuğun doğumundan itibaren belirli bir süre içerisinde açılmalıdır. Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir. Ananın dava hakkı, doğumdan başlayarak bir yıl geçmekle düşer. Çocuk ile başka bir erkek arasında soybağı ilişkisi varsa, bir yıllık süre bu ilişkinin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar. Bir yıllık süre geçtikten sonra gecikmeyi haklı kılan sebepler varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.
Bu davaların her biri kamuyu ilgilendiren ve toplum düzeniyle ilgili olmaları sebebiyle önem arz eden davalardır. Bu davalardaki en önemli amaç çocukların menfaatlerinin korunması ve maddi-manevi hakların sağlanmasıdır.
Stj. Av. Feyza ÇEVİK
Comments