Mal Paylaşımı Davası
Evlilik birliğinin kurulması sonrası çiftler arasında maddi ve manevi durumlarda hukuki bir bağ doğacaktır. Boşanma durumunda ise eşler arasındaki mal rejimine göre mal paylaşımı şekillenecektir.Türk Medeni Kanunu’na göre eşlerin seçebileceği farklı mal rejimleri vardır. Bunlar; mal ayrılığı rejimi, paylaşmalı mal ayrılığı rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimi ve mal ortaklığı rejimidir. TMK m.202’ye göre “Eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanması asıldır. Eşler, mal rejimi sözleşmesiyle kanunda belirlenen diğer rejimlerden birini kabul edebilirler.”
01/01/2002 yılında hukukumuza giren edinilmiş mallara katılma rejimi eşlerin başka bir tercih yapmamaları sonucunda yasal olarak uygulanan rejimdir. Kişisel mallar ve edinilmiş mallar olarak ayrılan mallar içinden kişisel mallar boşanma sırasında paylaşılmaz. Evlilik birliği içerisinde kazanılmış ve alınmış mallar edinilmiş mal bünyesinde paylaşılır. TMK m.219’da:“Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. Bir eşin edinilmiş malları özellikle şunlardır: 1. Çalışmasının karşılığı olan edinimler, 2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler, 3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar, 4. Kişisel mallarının gelirleri, 5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler.” şeklinde ifade edilmiştir.
Kişisel mallar ise TMK m.220’de:“Aşağıda sayılanlar, kanun gereğince kişisel maldır: 1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya, 2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri, 3. Manevî tazminat alacakları, 4. Kişisel mallar yerine geçen değerler” şeklindedir. Eşler aksi bir sözleşme yapmadıkları sürece kanunda belirtilen ½ oranında mallar pay edilir. Eğer evlilik birliği içerisinde eşler birbirinin mallarına veya eşler kendi edinilmiş mallarına katkı yapmışlarsa bunu katkı payı alacağı olarak alabilirler.
Mal paylaşımı davası boşanma davası ile birlikte veya boşanma davası kesinleştikten sonra açılabilir. Mahkeme tarafların talepleri üzerine tarafların mal varlığının tespitini sağlar. Gerekirse bilirkişi incelemesi yapılır ve mahkeme, deliller, tarafların beyanı ve bilirkişi raporları doğrultusunda kararını verir. Taraflar arasında sözleşme yapabilirler, dava öncesinde uzlaşma sağlanabilir ve bu durum dava sürecinin kısaltılmasına fayda sağlayacaktır ancak mal paylaşımı davaları karmaşık ve hukuki bilgi gerektiren süreç olduğu için bir avukattan profesyonel yardım almak da son derece önemlidir.
Ayrıca düğün esnasında takılan değerli takılar, mehir ve ziynet eşyalara ilişkin boşanma davasıyla beraber açılabilir. Boşanma davasından ayrı bir dava olarak açıldığı durumda diğer davalar gibi gerekler yerine getirilmelidir. Dilekçe hazırlanırken istenilecek eşyaların detaylı bir şekilde belirtilmesi önemlidir. Mehir ve ziynet eşyaların istemi için boşanma davasının görüldüğü mahkemeye veya boşanma davası kesinleştikten sonra ilgili mahkemeye başvurulabilir.
Mal Paylaşımına İlişkin Katılma ve Katkı Payı Alacağı Davaları
Katılma Alacağı; evlilik süresince kazanılan malların boşanma esnasında paylaşımında ortaya çıkan haktır. Bu alacak ile malların tasfiyesi sırasında eşlerin bu mallar üzerinde yarı yarıya hak sahibi olmaları sağlanır.
Katkı Payı Alacağı; bir eşin diğer eşin mallarına düzeltme, iyileştirme sebebi ile yaptığı katkının talep edilmesidir. Bu katkılar maddi veya manevi olabilir.
TMK m.227’de: "Eşlerden biri diğerine ait bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuşsa, tasfiye sırasında bu malda ortaya çıkan değer artışı için katkısı oranında alacak hakkına sahip olur ve bu alacak o malın tasfiye sırasındaki değerine göre hesaplanır; bir değer kaybı söz konusu olduğunda katkının başlangıçtaki değeri esas alınır.” şeklinde açıklanmıştır. Katkı payı alacağının belirli özellikleri vardır. Bunlar; yapılan katkıların evlilik sürecinde yapılmış olması, mal varlığını artırıcı veya koruyucu olması, karşılıksız olmalı ve belirlenebilir ve kanıtlanabilir olmasıdır.
Katılma alacağı ve katkı payı alacağı talepleri, boşanma davası sırasında veya boşanma kararı kesinleştikten sonra ayrı bir dava olarak aile mahkemesine sunulabilir. Dilekçede, talep edilen alacak türü, ilgili mallar ve katkılar detaylı bir şekilde belirtilir. Mahkeme tarafların beyanlarını inceler, taraflar banka hesap dökümleri, tapu kayıtları ve diğer delilleri sunar. Mahkeme incelediği deliller çerçevesinde hakikatli bir karar verir.
Katılma alacağı ve katkı payı alacağı, eşlerin evlilik süresince elde ettikleri malların ve yaptıkları katkıların adil bir şekilde değerlendirilmesini sağlar. Bu davalarda başarılı olabilmek için, yapılan katkıların belirlenebilir, kanıtlanabilir ve karşılıksız olması büyük önem taşır.
Boşanmada mal paylaşımı davalarında, adil ve hakkaniyetli bir sonuç elde edebilmek için eşlerin yaptıkları katkıları ve edinilen malları net bir şekilde belgelemeleri büyük önem taşır. Taraflar, mahkemeye sunacakları deliller ve gerekli belgelerle haklarını savunabilir ve mahkeme sürecinde bir avukattan profesyonel hukuki destek alarak daha etkili bir savunma yapabilirler. Boşanma sonrası mal paylaşımının hukuka uygun ve adil bir şekilde gerçekleştirilmesi, tarafların yeni hayatlarına maddi açıdan daha güvenli bir başlangıç yapmalarını sağlayacaktır.
Stj. Av. Feyza ÇEVİK
Comentarios